14ετής και 49ετής διεθνής κύκλος
Η θεωρία των «ιστορικών κύκλων» στη Στρατηγική Ανάλυση
Ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, σημαντικοί στοχαστές προσπάθησαν να αναλύσουν τη (μακροχρόνια και βραχυχρόνια) κυκλική συμπεριφορά σε διάφορα φαινόμενα: δημογραφικά (Malthus), κοινωνικά (Marx), οικονομικά (Kontrayev και Sumpetter), στους πιο βραχυχρόνιους οικονομικούς κύκλους (Keynes και Hicks), αλλά και στις κεφαλαιαγορές (Dow και Elliot).
Έτσι διαμορφώθηκε σταδιακά ένα σώμα αναλυτικών θεωριών, όπου διαφορετικοί κύκλοι, διαφορετικής διάρκειας (ετήσιοι, τετραετείς, επταετείς ή και πιο μακροχρόνιοι) σε διαφορετικούς τομείς (στην οικονομία, στην επένδυση, στην πολιτική, στις πληθυσμιακές εξελίξεις, ακόμα και στην διαπάλη των ιδεών) αντεπιδρούν μεταξύ τους δίνοντας διαφορετικά αποτελέσματα. Λίγοι διαφορετικοί κύκλοι βρίσκονται σε διαφορά φάσης, και συνδυάζονται μεταξύ τους με μοναδικό τρόπο κάθε φορά. Η επαναληπτικότητα διαφορετικών κυκλικών φαινομένων ΔΕΝ οδηγεί σε μονότονη «επανάληψης της ιστορίας», αλλά σε διαφορετικές, ιστορικά μοναδικές, φάσεις.
Διαπιστώθηκε, ακόμα, ότι υπάρχουν κυκλικά φαινόμενα σε τομείς που δεν είναι μετρήσιμοι – στους ιδεολογικούς συσχετισμούς και τις ιδεολογικές σταθερές των κοινωνιών. Για παράδειγμα, άλλοτε επικρατούν αντιλήψεις προστατευτισμού, άλλοτε ιδέες απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου. ?λλοτε κυριαρχούν ιδεολογίες οικονομικού παρεμβατισμού κι αναδιανομής εισοδήματος κι άλλοτε επιστροφή στις αντιλήψεις της ελεύθερης αγοράς και της συρρίκνωσης του κράτους. ?λλοτε επικρατούν αντιλήψεις διεθνούς συνεργασίας στα πλαίσια πολυεθνικών οργανισμών κι άλλοτε πρακτικές εθνικών ανταγωνισμών.
Έτσι το ενδιαφέρον μετακινήθηκε, σταδιακά, στην αναζήτηση πιο μεσοπρόθεσμων χρονικών περιόδων – λίγο ως πολύ σταθερών – στη διάρκεια των οποίων αλλάζουν οι συρμοί και οι κυρίαρχες πεποιθήσεις σε οικουμενικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να αναδεικνύονται νέες τάσεις, νέες πρακτικές, νέοι «κανόνες του παιχνιδιού». Δεν αναζητούμε πλέον διαφορετικούς κύκλους και διαφορετικούς συνδυασμούς (ή συγχρονισμούς) κυκλικών φαινομένων, αλλά σημεία καμπής σε, λίγο ως πολύ, τακτά διαστήματα.
Η αναζήτηση τέτοιων τακτικών σημείων καμπής, εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σε διεθνή κλίμακα και μέσα σε κάθε εθνική κοινωνία. Πολύ περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν συγκυρίες, όπου συμπίπτουν διεθνή και εθνικά σημεία καμπής.
***********************************************************************Διεθνώς ενδιαφέρον παρουσιάζει ο 14ετής κύκλος (ή μάλλον η 14ετής περίοδος ανάμεσα σε δύο σημεία καμπής).
-- Ως αφετηρία παίρνουμε το 1849, μία χρόνια μετά τα μεγάλα κύματα των αστικοδημοκρατικών επαναστάσεων που σάρωσαν την Ευρώπη, παρασύροντας, μεταξύ άλλων, και τον ίδιο τον Μέτερνιχ, αρχιτέκτονα, εγγυητή και σύμβολο της Ιεράς Συμμαχίας.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1863, όταν ετοιμάζεται ο Πόλεμος της Πρωσίας και της Αυστρίας εναντίον της Δανίας, για τον έλεγχο των βορειοδυτικών γερμανικών κρατιδίων. Η σύγκρουση αυτή, οδήγησε στην κατοπινή αναμέτρηση Πρωσίας – Αυστρίας και αμέσως μετά στη σύγκρουση Πρωσίας – Γαλλίας και στην ένωση της Γερμανίας υπό την Πρωσική αιγίδα. Το 1863 άρχισε η δυναμική που οδήγησε στην γερμανική ενοποίηση, που θα ανέτρεπε όλα τα δεδομένα κι όλες τις σταθερές των ευρωπαϊκών συσχετισμών.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1877, όταν υπογράφηκε η «Συνθήκη Επαναβεβαίωσης», μεταξύ Γερμανίας-Ρωσίας. Επρόκειτο για την ύστατη προσπάθεια να αποκατασταθεί η σταθερότητα της Ιεράς Συμμαχίας, σε άλλη βάση πλέον, και να συγκρατηθούν τα μεγάλα ευρωπαϊκά έθνη από την δυναμική της μεταξύ τους σύγκρουσης. Την ίδια εποχή ξεσπά και η μεγάλη κρίση του «Ανατολικού ζητήματος» με το Ρωσοτουρκικό πόλεμο, την πλήρη υιοθέτηση κι αμέσως μετά την οριστική εγκατάλειψη των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ) στην Οθωμανική Τουρκία.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1891, όταν ο Βίσμαρκ, ο εγγυητής της ευρωπαϊκής σταθερότητας στις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, έχει πλέον παραμεριστεί από τον νέο Κάϊζερ και η Γαλλία με τη Ρωσία σπεύδουν να συνάψουν την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που αποτελούσε το πρώτο βήμα συγκρότησης συμμαχίας κατά της Γερμανίας.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1905, όταν η Βρετανία, μετά από χρόνια δισταγμών, προσυπογράφει κι αυτή την «Εγκάρδια Συνεννόηση», που έχει μετατραπεί σε πλήρη στρατιωτική συμμαχία σε βάρος των κεντρικών δυνάμεων (Γερμανίας-Αυστρίας). Η ευρωπαϊκής σύγκρουση μπαίνει πια στην τελική ευθεία.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1919, όταν ο (Πρώτος) Πανευρωπαϊκός Πόλεμος έχει μόλις λήξει και η Συνθήκη των Βερσαλλιών θεσπίζει τη νέα μεταπολεμική «τάξη πραγμάτων», στηριγμένη πλέον στις καινοφανείς ιδέες της συνεργασίες των εθνών, του αφοπλισμού, της αποκήρυξης κάθε συμμαχικού σχήματος και της επίλυσης των διεθνών προβλημάτων «βάσει αρχών του Διεθνούς Δικαίου» στα πλαίσια της Κοινωνίας των Εθνών. Μια νέα περίοδος ελπίδας αρχίζει, μετά την οδυνηρή καταστροφή. Η ελπίδα αυτή δεν θα διαρκέσει πολύ…
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1933, όταν ο Χίτλερ εκλέγεται Καγκελάριος στη Γερμανία. Λίγο αργότερα, αποσύρει τη Γερμανία από την Κοινωνία των Εθνών και παραβιάζει τις συνθήκες αφοπλισμού. Η Κοινωνία των Εθνών σύντομα θα καταρρεύσει, κι όλοι σπεύδουν να αναζητήσουν συμμάχους…
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1947, ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, ο Χίτλερ έχει ηττηθεί, αλλά ανάμεσα στους νικητές ξεσπά μια νέα μακροχρόνια διαμάχη: ο Ψυχρός Πόλεμος…
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1961, όταν έχουμε ταυτόχρονα την τελευταία κρίση του Βερολίνου (τότε χτίζεται το διαβόητο τείχος) και την πρώτη κρίση της Κούβας (την αποτυχημένη αμερικανική προσπάθεια ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο, στον Κόλπο των Χοίρων). Η περίοδος 1961-63 θεωρείται η κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου και η απαρχή της Ύφεσης.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1975, όταν υπογράφεται η Τελική Πράξη του Ελσίνκι. Για πρώτη φορά νομιμοποιούνται τα τετελεσμένα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Το 1975 θεωρείται το απόγειο της Ύφεσης, αλλά δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Λίγο αργότερα οι σχέσεις των δύο υπερδυνάμεων θα ξανακυλήσουν σε ψυχρότητα και αμοιβαία καχυποψία…
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 1989, όταν καταρρέουν τα τείχη του διπολισμού στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα καταρρέουν ένα-ένα τα καθεστώτα του υπαρκτού σοσιαλισμού, διαλύεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και λίγο αργότερα διαλύεται η ίδια η ΕΣΣΔ. Το 1989 θεωρείται χρονολογία-ορόσημο για το τέλος του διπολισμού και του Ψυχρού Πολέμου.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, φτάνουμε στο 2003, όταν προκύπτει μείζον εσωτερικό ρήγμα στο ΝΑΤΟ: ΗΠΑ και Γαλλογερμανοί διαφωνούν πλήρως για την αμερικανική επέμβαση στο Ιράκ. Την ίδια χρονιά διευρύνεται η Ευρώπη με 10 νέα μέλη, για να διαπιστωθεί, αμέσως μετά, ότι το ατλαντικό ρήγμα έχει μεταφερθεί μέσα στην ίδια την Ενωμένη Ευρώπη, αφού κάποια κράτη-μέλη ταυτίζονται με τους Γαλλογερμανούς και κάποια άλλα με τους Αμερικανοβρετανούς.
-- Δεκατέσσερα χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2017, επόμενο ορόσημο του 14ετούς διεθνούς «κύκλου» (και πρώτου τέτοιου σταθμού στο μέλλον, κοιτώντας από σήμερα)
******************************************************************* Εναλλακτικώς, υπάρχει και ο διεθνής κύκλος των 49 ετών (πολύ κοντά στο κύκλο του Kontratyev, που προσδιορίστηκε σε 53 χρόνια περίπου). Ξεκινώντας από το Συνέδριο της Βιέννης, το 1815, που θέσπισε την κυριαρχία της Ιεράς Συμμαχίας στην Ευρώπης, φτάνουμε στο 1864 τη χρονιά που (όπως είδαμε ανωτέρω) αρχίζει η διαδικασία ένωσης της Γερμανίας κι ανάδειξής της σε κεντρικό πρωταγωνιστή των Ευρωπαϊκών εξελίξεων.
-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε το 1913, τις παραμονές του (Πρώτου) Πανευρωπαϊκού Πολέμου, που θα ανατρέψει τα πάντα στην Ευρώπη και θα βάλει στο διεθνές προσκήνιο ως ηγετική δύναμη της ΗΠΑ.
-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 1962 όταν ο Ψυχρός Πόλεμος φτάνει στο απόγειό του.
-- 49 χρόνια αργότερα φτάνουμε στο 2011, πρώτο ορόσημο του μακροχρόνιου αυτού «κύκλου» στο μέλλον (κοιτώντας από σήμερα).
* Σημαδιακό ρόλο στη ροή των διεθνών γεγονότων παίζει η επταετία: Συνήθως, επτά χρόνια πριν ή μετά από κάθε σημείο καμπής αμφοτέρων των κύκλων, υπάρχει «συμπύκνωση» πολύ σημαδιακών γεγονότων:
Επτά χρόνια μετά το 1848, το 1855-56 υπάρχει ο Κριμαϊκός Πόλεμος. Επτά χρόνια μετά το 1863-64, το 1870-71, υπάρχει ο Γαλλοπρωσικός Πόλεμος και η Ένωση της Γερμανίας. Επτά χρόνια μετά το 1905, το 1912-13, κλείνει ο 49ετής κύκλος, σύμπτωση που ταυτίζεται σχεδόν με την έναρξη του Πρώτου Πανευρωπαϊκού Πολέμου. Επτά χρόνια μετά το 1933, το 1940, συμπίπτει με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επτά χρόνια μετά το 1947, το 1955, έχουμε την κρίση του Σουέζ (και την ταυτόχρονη κρίση της Ουγγαρίας). Επτά χρόνια μετά το 1961-62, το 1968-69 έχουμε σοβαρότατες κρίσεις στη Δυτική Ευρώπη (Μάης του 68 στη Γαλλία κλπ.) στην Ανατολική Ευρώπη (εισβολή στη Τσεχοσλοβακία), στις ΗΠΑ (ανατροπή του πολιτικού σκηνικού σε βάρος του Πολέμου στο Βιετνάμ), ακόμα και στην ?πω Ανατολή (ρήξη ΕΣΣΔ-Κίνας, που οδήγησε σε μεθοριακές συγκρούσεις μεταξύ των δύο κομμουνιστικών καθεστώτων).
Επίσης, πυκνά κι ανατρεπτικά γεγονότα παρατηρούνται, όταν ανάμεσα στο τέλος ενός 49ετούς κύκλου κι ενός 14ετούς μεσολαβούν επτά χρόνια ή λιγότερα. Για παράδειγμα η περίοδος 1913-19 και η περίοδος 1961-63. Από την άποψη αυτή ιδιαίτερη κρισιμότητα παρουσιάζει και η επικείμενη περίοδος 2011-2017.
Τόσο η 14ετία όσο και η 49ετία είναι ακριβή πολλαπλάσια της 7ετίας. Ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτε το «μαγικό» στον αριθμό επτά. Επταετής είναι συνήθως ο κύκλος εναλλαγής κομμάτων στην εξουσία στις δημοκρατικές χώρες, όπου υπάρχει σύστημα δικομματισμού. Επταετής είναι και η μέση διάρκεια ενός πλήρους οικονομικού κύκλου στις αναπτυγμένες οικονομίες. Έτσι, πολλά κυκλικά γεγονότα συγχρονίζονται ή από-συντονίζονται ανά 7ετία. Αξίζει, λοιπόν, να προσέξουμε τις «αρμονικές ιδιότητες» της επταετίας, χωρίς να καταφεύγουμε σε μεταφυσικές ερμηνείες της Πυθαγόρειας αριθμολογίας.
Απάντηση με παράθεση
:rotflmao: 
