ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΙΣΩ ΑΝΑΡΤΗΣΗΣ
Καθώς το αμορτισερ συμπιέζεται από κάποια ανωμαλία του εδάφους, ο άξονας του
βυθίζεται στο σώμα του αμορτισερ.Στο κάτω άκρο αυτού του άξονα βρίσκεται
τοποθετημένο ένα είδος πιστονιού, το οποίο ωθείται με δύναμη μέσα στο λάδι που
περιέχει το σώμα του αμορτισερ.Το λάδι τότε αναγκάζεται να περάσει από συγκεκριμένες θυρίδες που είναι διαμορφωμένες στις δυο άκρες του πιστονιού αυτου.Στο κάτω μέρος βρίσκονται οι θυρίδες συμπίεσης, ενώ στο επάνω αυτές της επαναφορας. Οταν το
αμορτισέρ συμπιέζεται το λάδι ρέει μέσα από τις θυρίδες συμπιεσης.Οταν το
αμορτισέρ επιστρέφει στην αρχική του θέση τότε το λάδι ρέει μέσα από τις θυρίδες
επαναφοράς, κατά την αντίθετη διεύθυνση.Η κατεύθυνση που το λάδι ρέει μέσα από
τις θυρίδες αυτές, καθορίζεται από έναν αριθμό ροδελών οι οποίες έχουν καμφθεί με συγκεκριμένο τρόπο και είναι τοποθετημένες και στα δυο άκρα του πιστονιού.Οι
ροδέλες αυτές στην ουσία αποτελούν μια βαλβίδα ελέγχου που αποτρέπει το λάδι να
ρέει ταυτόχρονα και στις δυο κατευθυνσεις.Οταν το αμορτισέρ συμπιεστεί, το λάδι
πιέζει τις ροδέλες επαναφοράς πάνω στην επιφάνεια του πιστονιού, μπλοκαρωντας έτσι τις θυρίδες επαναφορας.Την ίδια στιγμή το λάδι λυγίζει προς τα έξω τις ροδέλες συμπίεσης, οι θυρίδες συμπίεσης ανοίγουν, και επιτρέπουν στο λάδι να περάσει.
Καθώς το αμορτισέρ επανέρχεται στην αρχική του θέση, συμβαίνει ακριβώς το
αντίθετο.Η δύναμη απόσβεσης που παράγει το αμορτισέρ σε διαφορετικές
ταχύτητες του πιστονιού ως προς και τις δυο κατευθύνσεις, καθορίζεται από
το SAE του λαδιού, καθώς και από την διάμετρο, το πάχος, και τον αριθμό των ροδελών αυτών.
Μια ποσότητα λαδιού επίσης αφήνεται να παρακάμψει το πιστόνι κατά την συμπίεση αλλά και την επαναφορα.Υπαρχει στο κάτω άκρο του άξονα μια μικρή θυρίδα που
οδηγεί ακριβώς διπλα από την βαλβίδα συμπίεσης(την βαλβίδα συμπίεσης αποτελούν οι ροδέλες συμπίεσης, όπως αυτήν της επαναφοράς την αποτελούν οι ροδέλες επαναφοράς).Το μέγεθος της θυρίδας αυτής, αλλά και την ποσότητα του λαδιού που θα περάσει μέσω αυτής, ελέγχει μια κωνική βελόνα που βρίσκεται μέσα στον άξονα του αμορτισερ.Μια βίδα στο κάτω μέρος του αμορτισέρ ελέγχει την θέση της βελόνας αυτης.Αυτη η βίδα λοιπόν είναι ευρέως γνωστή σαν «βίδα απόσβεσης επαναφοράς»
Όταν υπάρχει μόνο αυτή η ρύθμιση στο αμορτισερ,.η ρύθμιση της βίδας επηρεάζει
και την συμπίεση και την επαναφορα.Επειδη όμως επηρεάζει την επαναφορά σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, καλείται «απόσβεση επαναφοράς»Η ρύθμιση επαναφοράς χρησιμοποιείται για να ελέγξει το πόσο γρήγορα θα επιστρέψει το αμορτισέρ στην αρχική του θεση.Βιδωνεις την βίδα και το αμορτισέρ επιστρέφει πιο αργά, την ξεβιδώνεις και επανέρχεται πιο γρηγορα.Κανονικα η επαναφορά πρέπει να ρυθμιστεί να είναι τόσο γρήγορη έτσι ώστε ο πίσω τροχός να ακολουθεί το περίγραμμα του εδάφους, όχι όμως υπερβολικά γρήγορη, γιατί τότε ο πίσω τροχός θα λειτουργεί σαν ελατήριο σε κάποια χοντρή ανωμαλία ,όπως π,χ. ένα σαμαρακι η’ ένα άλμα , και θα θέλει να πετάξει τον αναβάτη πάνω από την μοτοσικλέτα.
Όπως ο άξονας του αμορτισέρ βυθίζεται μέσα στο σώμα του, εκτοπίζει το λάδι που βρίσκεται μέσα σε αυτό.Η ποσότητα του λαδιού αυτή, κάπου πρέπει να παει,ετσι ρέει προς το ρεζερβουάρ του αμορτισερ.Το ρεζερβουάρ περιέχει ένα πιστόνι η’ μια γκιλοτίνα που το χωρίζει σε δυο μερη.Κραταει έτσι διαχωρισμένα, το λάδι που εισέρχεται από τη μια μεριά , με το αέριο, συνήθως άζωτο, που βρίσκεται από την άλλη.Αν το λάδι αναμιγνυόταν με το αέριο, τότε θα δημιουργούσε αφρο, και η απόσβεση θα ήταν πολύ δύσκολο να ελεγχθει.Οπως το λάδι κινείται με ταχύτητα από το σώμα του αμορτισέρ στο ρεζερβουάρ και αντίθετα, η θερμοκρασία του ανεβαίνει συνεχώς, φτάνοντας στο σημείο βρασμού, δημιουργώντας έτσι φυσαλίδες .Οι φυσαλίδες αυτές όντας στην ουσία αέρας ,αλλάζουν και πάλι, προς το χειρότερο πάντα, την αποσβεση.Αυτο συμβαίνει όταν η πίεση του λαδιού είναι χαμηλη.Το λάδι λοιπόν, καθώς εισέρχεται στο ρεζερβουάρ, συμπιέζει το αέριο που βρίσκεται από την άλλη πλευρά, και το οποίο έχει ήδη υψηλή πιεση.Αυτο κρατάει όλο το σώμα του αμορτισέρ σε μεγάλη πίεση, αποτρέποντας το λάδι να δημιουργήσει φυσαλίδες.
Τώρα, πριν το λάδι μπει στο ρεζερβουάρ, πρέπει να περάσει μέσα από ένα διάκενο που βρίσκεται μεταξύ του ρεζερβουάρ και του σώματος του αμορτισερ.Για άλλη μια φορά , το μέγεθος αυτής της τρύπας ελέγχεται από μια βελόνα η οποία είναι συνδεδεμένη με μια βιδα.Αυτη η βίδα ονομάζεται «ρύθμιση συμπίεσης χαμηλής ταχύτητας»,Ξεβιδώνοντας την βίδα, αφήνεις περισσότερο λάδι να περάσει μέσα από την διατομή, κρατώντας έτσι την πίεση στο αμορτισέρ χαμηλη.Μικροτερη πίεση σημαίνει λιγότερη αποσβεση.Το αντίθετο συμβαίνει όταν βιδώνεις την βίδα.Η βίδα αυτή λοιπόν ρυθμίζει τον τρόπο με τον οποίο θα συμπεριφερθει το αμορτισέρ, όταν περνάει πάνω από ανωμαλίες που απαιτούν μικρή ταχύτητα από αυτό, όπως μικρά σαμαράκια, κλπ.Καποια αμορτισέρ υψηλότερης ποιότητας διαθέτουν και απόσβεση συμπίεσης υψηλής ταχυτητας.Αυτη η ρύθμιση επιτρέπει στον χρήστη να ρυθμίσει τον τρόπο που συμπεριφέρεται το αμορτισέρ, όταν περνάει πάνω από ανωμαλίες που προκαλούν υψηλή ταχύτητα κίνησης αυτού(του αμορτισέρ, όχι της μοτο) όπως για παράδειγμα μια μεγάλη πέτρα η’ ένα μεγάλο αλμα.Το κύκλωμα απόσβεσης συμπίεσης υψηλής ταχύτητας λειτουργεί αφήνοντας το λάδι να παρακάμψει το ρυθμιστή απόσβεσης συμπίεσης χαμηλής ταχυτητας.Βιδωνοντας και ξεβιδώνοντας την βίδα που ρυθμίζει την απόσβεση υψηλής ταχύτητας, ουσιαστικά μεταβάλεις το φορτίο ενός προφορτισμενου ελατηρίου το οποίο βρίσκεται μέσα στον ρυθμιστη.Το ελατήριο κρατάει κλειστή μια βαλβίδα και δεν επιτρέπει στο λάδι να ρέει μέσα από το κύκλωμα υψηλής ταχυτητας.Ολο το λάδι, που εκτοπίζεται από τον άξονα , περνάει από το κύκλωμα χαμηλής ταχυτητας.Ομως, όσο πιο γρήγορα συμπιέζεται το αμορτισέρ, τόσο μεγαλώνει η εσωτερική πίεση που αναπτυσσεται.Οταν η πίεση αυτή γίνει αρκετά μεγάλη ώστε να υπερνικήσει την δύναμη του ελατηρίου, η βαλβίδα ανοίγει επιτρέποντας στο λάδι να περασει.Ρυθμιζοντας σωστά την βίδα, μπορούμε να κοντρολάρουμε ποσό σφιχτό θα είναι το αμορτισέρ κατά την διάρκεια αντιμετώπισης εμποδίων που απαιτούν υψηλή ταχύτητα από αυτό.
Μια άλλη σημαντική ρύθμιση είναι αυτή της προφορτησης του ελατηρίου του αμορτισέρ.Ο τρόπος που η μοτοσικλέτα κρατάει και στρίβει, επηρεάζεται σημαντικά από αυτήν. Η προφορτηση του ελατηρίου ρυθμίζεται από έναν ρυθμιστή που βρίσκεται στην κορυφή του ελατηριου.Για ένα κατάλληλο setup, θα πρέπει η μοτο να «κάθεται» περίπου 33% της συνολικής διαδρομής του πίσω τροχού , με τον αναβάτη να βρίσκεται πάνω της.Ετσι , αν η συνολική διαδρομή είναι π.χ. 260 χιλ., το βύθισμα (sag) της ανάρτησης με το βάρος του αναβάτη θα πρέπει να είναι 86,6 χιλ.
Αν η ανάρτηση συμπιέζεται περισσότερο από αυτό το νούμερο τότε ο ρυθμιστής θα πρέπει να περιστραφει δεξιόστροφα έτσι ώστε να προφορτισει περισσότερο το αμορτισερ.Στην περίπτωση που η ανάρτηση συμπιέζεται λιγότερο από το νούμερο αυτό τότε περιστρέφουμε τον ρυθμιστή αριστερόστροφα έτσι ώστε να αποφορτίσουμε το αμορτισέρ.
Η ρύθμιση της προφορτησης (sag) του ελατηρίου αποτελεί την σημαντικότερη ρύθμιση στην μοτοσικλέτα, και πάντα είναι η ΠΡΩΤΗ ρύθμιση που γινεται.Επειτα ρυθμίζουμε την επαναφορά, και στο τέλος την συμπίεση.
Ο τρόπος που ρυθμίζουμε το sag έχει ως εξής:
1.Tτοποθετούμε την μοτο πάνω σε ένα stand, έτσι ώστε ο πίσω τροχός να βρίσκεται στον αέρα.
2.Μετραμε την απόσταση από τον άξονα του τροχού μέχρι κάποιο σταθερό σημείο στο πίσω φτερό, π.χ. μια βίδα σχαρας.Σημειωνουμε το νούμερο αυτό κάπου γιατί θα μας χρειαστεί αργοτερα.Εστω λοιπόν Α το νούμερο αυτό.
3.Σε αυτό το σημείο θα χρειαστούμε την βοήθεια δυο φίλων μας.Ανεβαινουμε στην μοτο και πατάμε σταθερά και στα δυο μαρσπιε.Ο ένας φίλος μας συγκρατει, ενώ ο άλλος μετράει ξανά την απόσταση που μετρήσαμε στο πρώτο βήμα, χρησιμοποιώντας ακριβώς τα ίδια σημεία(άξονας, πίσω φτερό).Έστω ότι το νούμερο που διαβάζει είναι Β.
4.Αφαιρωντας το Β από το πρώτο νούμερο Α παίρνουμε ένα τρίτο νούμερο Γ το οποίο αποτελεί το υπάρχον sag.Eαν το Γ είναι περίπου ίσο με το 33% της συνολικής διαδρομής της ανάρτησης τότε είμαστε ενταξει.Αλλιως, αν είναι μικρότερο, αποφορτίζουμε το ελατήριο, εάν είναι μεγαλύτερο το προφορτιζουμε.
Παράδειγμα
Έστω ότι από το manual της μοτοσικλέτας μας διαβάζουμε ότι η συνολική διαδρομή του πίσω αμορτισέρ είναι 280cm.Άρα το 33% είναι 92,4cm.
Έστω ότι Α=265cm
Έστω ότι Β=172cm
Τότε Γ=Α-Β=280-187=93cm
Επομένως το υπάρχον sag είναι σωστό και δεν απαιτείται καμία ρύθμιση.
Εάν όμως π.χ. ήταν Α=265cm
Β=150cm
και Γ=115cm, τότε το sag θα ήταν μεγαλύτερο, οπότε το αμορτισέρ θα χρειαζόταν να προφορτιστει τόσο, ώστε να φτάσει περίπου το 33% της συνολικής διαδρομής της ανάρτησης, δηλαδή τα 92,4cm στο παράδειγμα μας.
Εάν ίσχυε:
A=265
B=190 τότε Γ=75cm, επομένως το υπάρχον sag θα ήταν μικρότερο από το ιδανικό 92,4, συνεπώς το αμορτισέρ σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να αποφορτισθεί.
Αυτά τα βασικά λοιπόν, και καλές ρυθμίσεις σε όλους!
Απάντηση με παράθεση
)
