Η καθολική κρίση της χώρας
Xρεοκόπησε ένα ολόκληρο πλέγμα αντιλήψεων για την κοινωνία και την οικονομία, ένα οικονομικό μοντέλο που είχε στο κέντρο του το κράτος.
Το μεγαλύτερο ίσως λάθος που κάνουμε αυτόν τον καιρό είναι να μιλάμε για «οικονομική κρίση της χώρας». Οχι πως αυτή δεν είναι υπαρκτή, αλλά η οικονομία είναι μόνο μέρος του προβλήματός μας και το πιο εμφανές σύμπτωμα της καθολικής κρίσης που αντιμετωπίζει το πολιτικοκοινωνικό σύστημα από την μεταπολίτευση και εντεύθεν. Δυστυχώς όμως η συζήτηση για τα spreads, για τον ρόλο του ΔΝΤ, για την Κομισιόν και τον Ολι Ρεν παραμερίζει τη μεγάλη συζήτηση που πρέπει να γίνει και αφορά τη συνολική αναδιάρθρωση της χώρας μας. Οχι μόνο στην οικονομία, αλλά σε κάθε επίπεδο. Από το κράτος και τη διαφθορά μέχρι το ασφαλιστικό και την καθημερινότητά μας. Αυτή η συζήτηση έπρεπε να γίνει την εποχή των παχειών αγελάδων, τότε που οι αναδιαρθρώσεις θα είχαν μεν κόστος αλλά υπήρχαν και τα λεφτά για να αντιμετωπίσουμε τις περιστασιακές παρενέργειές τους.
Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι χρεοκόπησε ένα ολόκληρο πλέγμα αντιλήψεων για την κοινωνία και την οικονομία, ένα οικονομικό μοντέλο που είχε στο κέντρο του το κράτος. Με πρόσχημα την κοινωνική δικαιοσύνη και με ιαχές για τα κεκτημένα, το κράτος στην Ελλάδα κατέληξε μια μαύρη τρύπα που απορροφά χρήματα, ανθρώπους και δεξιότητες. Κάθε ζήτημα είχε αναφορά στον σύγχρονο θεό της Ελλάδας. Διά πάσαν νόσον, το ερώτημα ήταν «μα, πού είναι το κράτος;». Και η απάντηση δινόταν πάντα με κάποια κονδύλια, τα οποία με περισσή χαρά σκόρπιζαν οι πολιτικοί για να αποδείξουν ότι το κράτος είναι παντού: από τα αεροδρόμια που βρίσκονται σε κάθε επαρχιακή πόλη (για να ενισχυθεί η παραγωγική δομή της περιφέρειας), μέχρι τις «πολιτιστικές εκδηλώσεις» σε κάθε χωριό που αφειδώς πληρώνοναν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στο φαντασιακό του Ελληνα, το κράτος ήταν ένα μηχάνημα που παρήγαγε πλούτο και το μόνο που χρειαζόταν ήταν κάποιος να τον μοιράζει.
Η αριστερογενής αυτή αντίληψη βόλεψε πολλούς επί μακρόν. Στις πραγματικές ανάγκες που έπρεπε να καλύψει το κράτος κόλλησαν διάφορα αιτήματα που η εκπλήρωσή τους είχε μικρό κοινωνικό όφελος και μεγάλες απολαβές για λίγους. Οι συντεχνίες κατάφερναν να αποσπούν τρελά επιδόματα, οι πολιτικοί παράγοντες προωθούσαν έργα που δεν είχαν λόγο ύπαρξης για να επιδείξουν το «ενδιαφέρον» τους για την εκλογική τους περιφέρεια, οι επιχειρηματίες πετύχαιναν σκανδαλώδεις συμβάσεις κ. ο. κ., μέχρι την «Ολυμπιακή» που κρατούσαμε ζημιογόνο επί χρόνια επειδή ήταν το εθνικό μας καμάρι.
Τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασμού και δυστυχώς είναι πικρός. Οσα δεν κάναμε όλα τα προηγούμενα χρόνια πρέπει να γίνουν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Η αποτοξίνωση από τον κρατισμό που θα μπορούσε να γίνει σταδιακά και με μικρούς κοινωνικούς τριγμούς, τώρα θα γίνει ταχύτατα και χωρίς χρήματα για να απαλυνθούν οι όποιες επιπτώσεις της συρρίκνωσης. Αφού αποφύγαμε για πολλά χρόνια τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, τώρα βαδίζουμε σε θεραπεία σοκ. Αυτή θα είναι μεν ηπιότερη από άλλες χώρες -επειδή καταφέραμε να πετύχουμε και τη συμβολή της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο πακέτο στήριξης- αλλά δεν παύει να είναι δύσκολη. Πρέπει να βγάλουμε τη χώρα από τον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων και των χρεών. Κυρίως πρέπει να αλλάξουμε θεωρία. Το κράτος δεν είναι η λύση για τα προβλήματα της χώρας. Είναι το πρόβλημα της χώρας.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 18.4.2010
Τον χάλασε το Πασχάλης; Ή έστω Παράσχος; Άκου Πάσχος!
