Αναφέρομαι στον τρόπο που ντύνεται κάποιος και στο πώς έχει το όχημά του, προκειμένου να είναι καλύτερα ορατός από τους άλλους χρήστες του δρόμου. Η απάντηση στο ερώτημα για εμένα ήταν επί χρόνια προφανής, μέχρι που άνοιξα σχετικό θέμα με δάσκαλο οδήγησης, που χαίρει της εκτίμησής μου και είχε εντελώς αντίθετη άποψη, οπότε προβληματίστηκα.
Στην ποδηλασία λέμε να είσαι γεμάτος λαμπάκια και ανακλαστικά στοιχεία, σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο, ώστε να σε βλέπουν καλύτερα οι άλλοι. Κάποιοι φοράνε φωσφοριζέ γιλέκο ακόμα και την ημέρα. Για τον ποδηλάτη όμως η ενεργητική ασφάλεια είναι λίγο διαφορετική σε σχέση με το μοτοσυκλετιστή, διότι η ταχύτητα κίνησης είναι πιο αργή από εκείνη των αυτοκινήτων, οπότε κατά κανόνα σε προσπερνάνε αυτοκίνητα, αντί να τα προσπερνάς, επομένως, πρέπει να είσαι σχεδόν βέβαιος ότι σε διακρίνουν κατευθείαν.
Ως οδηγός αυτοκινήτου έχω διαπιστώσει πόσο σημαντικά είναι για ένα χρήστη του δρόμου, από πεζό, μέχρι φορτηγό, να φαίνεται καλά, υπό όλες τις συνθήκες. Πεζός με μαύρα ρούχα στο δρόμο τη νύχτα, φαίνεται πολύ πιο δύσκολα, από κάποιον με ανοικτόχρωμα. Αν φοράει ρούχα με ανακλαστικά στοιχεία πάνω του ή έχει παλλόμενο φωτάκι, τότε φαίνεται από απόσταση. Ακόμα θυμάμαι έναν παππού που είχε σταματήσει με το αμάξι δίπλα μου, ενώ έτρεχα σε ορεινό δρόμο τη νύχτα, για να μου πει "Δεν έχω ξαναδεί δρομέα με φωτάκι, μπορούσα να σε διακρίνω από 500 μέτρα μακριά, ενώ άλλους πεζούς τους έβλεπα τελευταία στιγμή".
Ποδήλατο χωρίς φώτα τη νύχτα είναι κατά τη γνώμη μου απαράδεκτο. Άλλωστε και στις μοτοσυκλέτες συνιστούν κάποιοι να ανάβουν την ημέρα τη μεγάλη σκάλα για να είναι καλύτερα ορατές. Επιπλέον τα ανακλαστικά στοιχεία μπορεί να σε σώσουν σε κάποια πτώση, αν πλησιάζει κατά πάνω σου διερχόμενο αμάξι.
Το εγχειρίδιο του μοτοσυκλετιστή, του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, τονίζει σε πολλά σημεία ότι πρέπει ο μοτοσυκλετιστής να πασχίζει να είναι ορατός, τόσο μέσω της ένδυσής του (ανακλαστικά στοιχεία, φώτα, λευκό κράνος), όσο και μέσω της θέσης του στο δρόμο (αποφυγή νεκρών γωνιών). Εννοείται ότι τονίζει πολλές φορές ότι ο μοτοσυκλετιστής δεν πρέπει ποτέ να διεκδικεί προτεραιότητα και να φοράει πάντοτε πλήρη προστατευτικό εξοπλισμό.
Ας πάμε όμως στον αντίλογο, με λόγια περίπου όπως τα θυμάμαι:
"Ο μοτοσυκλετιστής πρέπει να νιώθει αόρατος. Να ξέρει ότι δεν τον βλέπει και δεν τον υπολογίζει κανείς. Να φοράει μαύρο κράνος και ρούχα, για να μην έχει την ψευδαίσθηση ότι φορώντας κάτι διαφορετικό θα είναι πιο ασφαλής. Πρέπει να βασίζεται μόνο στις δικές του δεξιότητες και να προσπερνάει θεωρώντας ότι κανείς δεν τον προσέχει."
Στο εύλογο ερώτημά μου: "Τα φώτα χρειάζονται στις μοτοσυκλέτες τη νύχτα;", πήρα την απάντηση:
- Μόνο για να βλέπουμε οι ίδιοι το δρόμο.
Αν προσπαθήσω να συγκεράσω τις δύο απόψεις, το ιδανικό θα ήταν να είσαι απαστράπτων, αλλά να προσπαθείς να νιώθεις και να κινείσαι σαν αόρατος. Δηλαδή να μην επαναπαύεσαι στην ενεργητική ασφάλεια της έντονης παρουσίας σου, αφού πάντα θα υπάρχει κάποιος αφηρημένος (κινητό, προβλήματα, αλκοόλ, νύστα) που δε θα σε δει έτσι κι αλλιώς.
Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να μην επηρεάζεσαι από τις ενέργειες που έχεις κάνει για να έχεις περισσότερη ασφάλεια. Όσο νιώθεις ότι μειώνεις το ρίσκο, τόσο αυξάνεις την ταχύτητά σου ή την επικινδυνότητα των ελιγμών. Προς την ίδια κατεύθυνση (αυτή που με παραξενεύει δηλαδή) είχε βασιστεί στον παρελθόν στατιστική που έλεγε πως οι ποδηλάτες που φορούσαν κράνος (δεν είναι υποχρεωτικό σε πολλές χώρες), ένιωθαν περισσότερη ασφάλεια με αυτό και εμπλέκονταν στατιστικά σε περισσότερα ατυχήματα, σε σχέση με τους πιο προσεκτικούς ξεκράνωτους.
Και πάλι όμως δεν μπορώ να δεχθώ έτσι εύκολα την άποψη του αόρατου , διότι έχω δει πόσο καλύτερα βλέπεις ως οδηγός αυτοκινήτου έναν μοτοσυκλετιστή με λευκό κράνος, ένα μηχανάκι με το φως αναμμένο. Επιπλέον, αν κινείσαι ως αόρατος, είναι πολύ πιθανό να αιφνιδιάσεις άλλους οδηγούς και να προκαλέσεις ατύχημα σε τρίτους. Αν όλοι σκέφτονταν με αυτόν τον τρόπο και τα φορτηγά θα ήταν αόρατα τη νύχτα και στην πρώτη προσπέραση θα τα έβλεπες ξαφνικά μπροστά σου. Άλλωστε δεν είσαι ο πιο γρήγορος στο δρόμο. Αν εσύ πας με 90 km/h στον επαρχιακό δρόμο, είσαι εμπόδιο στον Χαγιαμπούσα που πηγαίνει με 120 km/h κι αυτός με τη σειρά του, εμποδίζει το Λεωνίδα με το Kawasaki H2, να πάει με 150 km/h. Και όλους αυτούς πρέπει να μπορέσει να τους δει από το αντίθετο ρεύμα ο Χάρης που πάει με γραμμές με το Daytona 675. Πάντα υπάρχει πιο γρήγορος και πιο ευέλικτος, οπότε πρέπει να αυξήσεις την πιθανότητα να σε δει όταν σε φθάσει.
Τα φώτα σας παρακαλώ, έστω και σβηστά.