Κάθε 10 χρόνια θα αναθεωρούνται πλέον τα ερασιτεχνικά διπλώματα με ιατρική εξέταξη, όπως γινόταν μέχρι τον Αύγουστο του 1981. Τότε, με απόφαση του υπουργού Μεταφορών Γ. Παναγιωτόπουλου, είχε παραταθεί η λήξη όλων των εν ισχύει διπλμάτων μέχρι το 65ο έτος του οδηγού. Την επαναφορά της 10ετίας εξήγγειλε ο υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Λιάπης, μετά από μία ακόμη συνάντηση που είχε με τον υφυπουργό Τάσο Νεράντζη και τον Γραμματέα του υπουργείου Ιωάννη Γκόλια για την οδική ασφάλεια. Στόχος, μέχρι το 2010 να έχουν μειωθεί κατά 50% τα τροχαία, τα οποία μας έχουν κοστίσει τα τελευταία 40 χρόνια σχεδόν 90.000 νεκρούς και 300.000 σοβαρά τραυματισμένους ή ανάπηρους!
Παράλληλα, έρχονται πιο αυστηρά πρόστιμα και διοικητικές ποινές, μέσα από έναν καινούργιο ΚΟΚ (αρχές 2005), επανεξέταση οδηγών και γενικότερα αυστηρότερη αστυνόμευση. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου, είχε συνάντηση μεταξύ άλλων με συγκοινωνιολόγους, καθηγητές πολυτεχνείου κλπ. Να σημειωθεί ότι στη συνάντηση αυτή, ήταν παρών και ο καθηγητής Γιώργος Κανελιάδης, ο οποίος είχε σημαντική συμβολή στη σύνταξη, πριν λίγα χρόνια, του πορίσματος της διακομματικής επιτροπής της Βουλής για την οδική ασφάλεια. Δυστυχώς, τα περισσότερα από τα στοιχεία του πορίσματος δεν εφαρμόσθηκαν, είτε γιατί ήταν πολύ γενικόλογα, είτε γιατί δεν υπήρχε κατάλληλος συντονισμός.
Στο ΥΜΕ επιχειρείται μια πιο συστηματική εργασία, παρά το ότι ο κ. Λιάπης ανακατεύεται σε χωράφια άλλων συναρμόδιων υπουργών, κάτι που μέχρι τώρα έχει οδηγήσει σε ρήξεις και απραξία. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό δράσης του ΥΜΕ, προβλέπεται να οριστεί νέος φορέας συντονισμού της οδικής ασφάλειας (υπάρχουν... τρεις μέχρι σήμερα!) με δραστηριότητα στους παρακάτω τομείς:
1. Οδηγός: Ριζική αναδιοργάνωση (έρχεται κοινοτική οδηγία) του συστήματος χορήγησης αδειών οδήγησης.
Η συστηματική εκπαίδευση και η εξέταση των υποψηφίων οδηγών, αποτελεί προϋπόθεση για τη οδήγηση με τρόπο που θα ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες και τις επιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων. Το σύστημα εξετάσεων θα προβλέπει την επαναληπτική εξέταση των οδηγών -ιδιαίτερα δε των επαγγελματιών- σε τακτά χρονικά διαστήματα και με τρόπο που να διασφαλίζει διαφάνεια και αποτελεσματικότητα σε όλες τις διαδικασίες.
Συντονισμένη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού
Τα όποια μέτρα για την οδική ασφάλεια, απαιτούν τη συστηματική ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού. Η εκστρατεία ενημέρωσης θα πρέπει να είναι συνεχής και συντονισμένη, με τη συμμετοχή κοινωνικών ομάδων και φορέων και έμφαση στους οδηγούς και τις μικρές ηλικίες.
2. Όχημα: Συντονισμός ενεργειών με στόχο την αύξηση της ασφάλειας των οχημάτων.
Ο συστηματικός και λεπτομερής τεχνικός έλεγχος των οχημάτων και ο εξοπλισμός τους με μέσα που αυξάνουν την ασφάλεια των επιβατών, αποτελούν βασικές παραμέτρους για τη βελτίωση του επιπέδου της οδικής ασφάλειας. Κύριος στόχος θα πρέπει να είναι η πρόληψη εμφάνισης επικίνδυνων συνθηκών για το όχημα, αλλά και η μεγιστοποίηση της ασφάλειας του επιβάτη σε αυτό.
3. Υποδομή: Εντοπισμός των επικίνδυνων θέσεων του δικτύου και άρση των αιτιών επικινδυνότητας.
Η ύπαρξη συγκεκριμένων σημείων αυξημένης επικινδυνότητας από πλευράς οδικής ασφάλειας, είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο σε ένα οδικό δίκτυο. Η συστηματική μελέτη και ο εντοπισμός των σημείων αυτών, συνοδευόμενος από τη λήψη μέτρων για την άρση της επικινδυνότητας, περιορίζει σημαντικά την ύπαρξη ατυχημάτων που οφείλονται σε επιμέρους παράγοντες, οι οποίοι σχετίζονται με την υποδομή του οδικού δικτύου.
Συντήρηση οδικού δικτύου
Η συστηματική και τακτική συντήρηση της υποδομής του οδικού δικτύου, προλαμβάνει την εμφάνιση επικίνδυνων καταστάσεων και συγκαταλέγεται στις προληπτικές ενέργειες για την αποφυγή ατυχημάτων.
4. Θέματα ελέγχου και οργάνωσης του συστήματος: Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των οδικών ατυχημάτων, απαιτείται συγκεκριμένος σχεδιασμός και προγραμματισμός. Για την εξασφάλιση του συντονισμού των δράσεων, είναι αναγκαία η σύνταξη συγκεκριμένου Στρατηγικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας, πενταετούς διάρκειας, το οποίο θα περιέχει συγκεκριμένες δράσεις και μέτρα για την επίτευξη προκαθορισμένων στόχων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να υπάρχει και ένα σύστημα ποσοτικοποιημένης παρακολούθησης των αποτελεσμάτων εφαρμογής του σχεδίου.
Εξασφάλιση συγκεκριμένων κονδυλίων για την οδική ασφάλεια
Η υλοποίηση των δράσεων για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, καθώς και η συστηματική παρακολούθηση των αποτελεσμάτων τους απαιτεί πόρους, χωρίς την ύπαρξη των οποίων είναι αδύνατο να επιτευχθούν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Τα κονδύλια αυτά θα πρέπει να είναι συγκεκριμένα και εξασφαλισμένα, μέσω ενός ειδικού ταμείου χρηματοδότησης, ώστε να είναι δυνατός ο προγραμματισμός και η συνέχεια των δράσεων.
Μεθοδευμένη αστυνόμευση, με αυστηρές ποινές στους παραβάτες και θέσπιση συστήματος που θα εξασφαλίζει την είσπραξη των προστίμων.
Η μεθοδευμένη αστυνόμευση, με συστηματικό τρόπο και διάρκεια, έχει αποδειχτεί ως ιδιαίτερα αποτελεσματικό μέτρο για την τήρηση των κανόνων οδικής ασφάλειας από τους οδηγούς. Η αστυνόμευση αυτή, θα πρέπει να συνοδεύεται από την επιβολή αυστηρών προστίμων και διοικητικών ποινών, με ταυτόχρονη δημιουργία μηχανισμού που θα εξασφαλίζει την είσπραξη των προστίμων.
5. Μετά το ατύχημα: Μείωση του χρόνου μετακίνησης των τραυματιών από τον τόπο του ατυχήματος στο νοσοκομείο.
Ο χρόνος μετακίνησης των τραυματιών στο πλησιέστερο νοσοκομείο είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς οι πρώτες στιγμές μετά το ατύχημα είναι οι πλέον κρίσιμες. Η ταχύτερη και καλύτερη διακομιδή των θυμάτων, μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια και θα ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες.
Βελτίωση του συστήματος στήριξης όσων υφίστανται άμεσα ή έμμεσα τις επιπτώσεις από την ύπαρξη θυμάτων στα τροχαία ατυχήματα.
Η αντιμετώπιση των συνεπειών ενός τροχαίου ατυχήματος, δεν περιορίζεται στην αποκατάσταση των τραυμάτων των παθόντων. Οι ίδιοι οι τραυματίες, οι μετέχοντες σε ένα ατύχημα, αλλά και οι οικείοι τους, έχουν συχνά ανάγκη ψυχικής υποστήριξης για την αντιμετώπιση της τραυματικής εμπειρίας.
Ενδεικτικές επιμέρους ενέργειες
α) Σύνταξη στρατηγικού σχεδίου για την οδική ασφάλεια (2005-2009), με έμφαση στην παρακολούθηση των αποτελεσμάτων των προτεινόμενων δράσεων.
β) Αναθεώρηση του Κ.Ο.Κ με κατεύθυνση στην επιβολή αυστηρών προστίμων και διοικητικών ποινών (ακινητοποίηση του οχήματος, αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας κλπ) και αποφυγή, κατά το δυνατόν, της ποινικής αντιμετώπισης των θεμάτων.
γ) Ενεργοποίηση και αναβάθμιση του «Συστήματος Ελέγχου Συμπεριφοράς Οδηγών» (point system).
δ) Αναβάθμιση των μικτών κλιμακίων ελέγχου (ΜΚΕ) με τη λειτουργία τους και κατά τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες, αλλά και τις νυχτερινές ώρες, την εντατικοποίηση των έλεγχων, καθώς και τον εφοδιασμό τους με τον αναγκαίο εξοπλισμό.
ε) Δημιουργία ειδικού σώματος τροχαίας οδών και εγκατάσταση δικτύου με ραντάρ και κάμερες για εντατικοποίηση των ελέγχων.
στ) Αύξηση της κατώτατης επιτρεπόμενης ηλικίας για την απόκτηση άδειας οδήγησης λεωφορείου.