Στο παρακάτω κείμενο παρουσιάζονται οι θέσεις και οι προτάσεις του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας του Τ.Ε.Ε (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος).
Το κείμενο μπορείτε να το κατεβάσετε σε μορφή pdf και από εδώ.
ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Θέσεις – Προτάσεις του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας
για τη διαμόρφωση του Εθνικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας 2010-2020
«Για να κάνουμε τους Ελληνικούς δρόμους ασφαλέστερους, να σώσουμε ζωές»
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, με αίσθημα ιδιαίτερης ευθύνης που απορρέει και από το ρόλο του ως θεσμοθετημένου Τεχνικού Συμβούλου της Πολιτείας, αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να καταθέσει θέσεις και προτάσεις για τη διαμόρφωση του νέου Εθνικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας για τη δεκαετία 2010-2020.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας θέτει το Σχέδιο αυτό σε 3μηνο δημόσιο διάλογο και καλεί τους Φορείς, τους Μηχανικούς και κάθε Έλληνα πολίτη να συμβάλλει με ιδέες και απόψεις, ώστε η Χώρα μας να αποκτήσει ένα ρεαλιστικό και αξιόπιστο Εθνικό Σχέδιο. Στόχος είναι η δραστική μείωση των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές, η δραστική μείωση του πλήθους των τραυματιών και αναπήρων, το υπέρογκο κόστος ζημιών και πάνω απ’ όλα τον ανυπολόγιστο ανθρώπινο πόνο.
Παρά το γεγονός ότι η χώρα μας εκπόνησε δύο Στρατηγικά Σχέδια Οδικής Ασφάλειας, για τις περιόδους 2000-2006 και 2006-2010, κατέγραψε το 2008 1.550 νεκρούς, παρουσιάζοντας απόκλιση σε ποσοστό 50% από το στόχο που είχε θέσει για το 2010, στο πλαίσιο της Πανευρωπαϊκής εκστρατείας για μείωση των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα.
Οι περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη κατακτήσει το στόχο αυτό, ενώ την περίοδο αυτή θέτουν σε δημόσια διαβούλευση τα Εθνικά Σχέδιά τους όσο αφορά τη δεκαετία 2010-2020.
Το Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας του ΤΕΕ, μελέτησε τα συμπεράσματα των χωρών μελών της Ε.Ε. που πρωτοπορούν στον τομέα αυτό, καθώς και τα αποτελέσματα των τριών κορυφαίων Ερευνητικών Ινστιτούτων Οδικής Ασφάλειας στον ευρωπαϊκό χώρο
● του Βρετανικού TRL,
● του Ολλανδικού SWOV,
● του Σουηδικού VTI,
τα οποία διαθέτουν πολύχρονη εμπειρία στον τομέα αυτό.
To Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας του TEE άντλησε στοιχεία από την εμπειρία τους και τα προσάρμοσε στις ελληνικές συνθήκες, αφού μέσα από την τετράχρονη λειτουργία του, έχει μελετήσει με τεχνική λεπτομέρεια κάθε πτυχή της Οδικής Ασφάλειας στη Χώρα μας.
Οι μετρήσιμοι στόχοι αυτού του προγράμματος για το 2020 περιλαμβάνουν (με έτος βάσης το 2010):
● Μείωση των νεκρών σε ποσοστό 40%.
● Μείωση των νεκρών μέχρι 25 ετών σε ποσοστό 50%.
● Μείωση των νεκρών πεζών, δικυκλιστών και ποδηλατών σε ποσοστό 50%.
● Μείωση των βαριά τραυματιών σε ποσοστό 50%.
Απαραίτητες πιστώσεις για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, όπως αυτές αναλύθηκαν από κορυφαίους εμπειρογνώμονες στο Διεθνές Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε φέτος στη Χαλκίδα, το συνολικό κόστος της Οδικής Ασφάλειας εκτιμάται περίπου στο 3% του ΑΕΠ, που σε τιμές 2008 αντιστοιχεί σε 7,3 δις ?.
Με βάση τα παραπάνω, καθώς και ότι την προηγούμενη δεκαετία παρεκκλίναμε σημαντικά του στόχου μας, η πολιτεία οφείλει να διαθέσει πολλαπλάσιους πόρους.
Οι προτάσεις στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας
Σε ότι αφορά τα νέα θεσμικά όργανα:
● Η Οδική Ασφάλεια προτείνουμε να τεθεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Κοινοβουλίου.
● Σύσταση Διϋπουργικής Επιτροπής με αντικείμενο την άσκηση πολιτικής στα θέματα Οδικής Ασφάλειας.
● Σύσταση Ειδικής Γραμματείας Οδικής Ασφάλειας (ΕΓΟΑ), η οποία θα συντονίζει όλες τις συναρμόδιες Υπηρεσίες και Φορείς, με υπέρβαση των δυσλειτουργών της Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να υλοποιήσει με αυστηρότητα τους στόχους της νέας δεκαετίας.
● Ίδρυση Ερευνητικού Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας με στόχο την έρευνα στον τομέα της Οδικής Ασφάλειας και την διατύπωση συμπερασμάτων και προτάσεων που θα αξιοποιεί η ΕΓΟΑ.
● Σύσταση Ανεξάρτητου Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων Οδικής Ασφάλειας (ΕΣΕΟΑ) το οποίο θα παρακολουθεί την εξέλιξη και την εφαρμογή του προγράμματος και θα συντάσσει Ετήσια Έκθεση για την Οδική Ασφάλεια προς το Κοινοβούλιο, το Υπουργικό Συμβούλιο και τον Ελληνικό λαό.
● Με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο (άρθρο 7 του Ν.3481/2006), τη δημιουργία Ειδικού Τμήματος Οδικής Ασφάλειας στον Συνήγορο του Πολίτη, στο οποίο θα καταφεύγουν οι πολίτες, εφόσον διαπιστώνουν καθυστέρηση αποκατάστασης κρίσιμων προβλημάτων Οδικής Ασφάλειας.
● Δημιουργία Εθνικής Υπηρεσίας Οδών, στα πρότυπα των Ευρωπαϊκών χωρών, προκειμένου να υπάρξει ομοιογένεια στην αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που αφορούν στην οδική αλυσίδα: σχεδιασμός, μελέτη, κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία των οδών
Αλλαγές στη νομοθεσία:
● Τροποποίηση του ΚΟΚ/2007 ώστε η Οδική Ασφάλεια να αποτελεί τον κύριο άξονα του.
● Ταχεία ενσωμάτωση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2008/96 για τη διαχείρηση της ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, καθώς και τις απαραίτητες διαδικασίες της Οδικής Ασφάλειας.
Μέτρα και Έργα που επιβάλλεται να υλοποιηθούν:
● Παρεμβάσεις χαμηλού κόστους και άμεσου αποτελέσματος στα επικίνδυνα σημεία του εθνικού, επαρχιακού και δημοτικού οδικού δικτύου.
● Εξασφάλιση ασφαλών προσβάσεων πεζών σε Σχολικά Συγκροτήματα, Αθλητικά Κέντρα και ΚΑΠΗ, σε όλους του Δήμους της χώρας.
● Επέκταση του δικτύου οδών ήπιας κυκλοφορίας στα κέντρα των πόλεων, με ταυτόχρονη διευκόλυνση της πεζής κυκλοφορίας. Πρόγραμμα κατασκευής δικτύου ασφαλών ποδηλατοδρόμων σε όλες τις πόλεις άνω των 10.000 κατοίκων.
● Μέτρα βελτίωσης της Οδικής Ασφάλειας στους Ισόπεδους Κόμβους του αστικού και υπεραστικού δικτύου. Σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Κέντρα στους Ισόπεδους αυτούς Κόμβους σημειώνονται το 50% και το 33% αντίστοιχα των θανατηφόρων ατυχημάτων και αυτών με βαριά τραυματίες (Ολλανδικό SWOV).
● Εκτεταμένο πρόγραμμα μετατροπής επικίνδυνων αστικών Ισόπεδων Κόμβων σε Κυκλικούς (Roundabouts) με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές και κανόνες κυκλοφορίας. Σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά Ερευνητικά Κέντρα αυτές οι παρεμβάσεις μειώνουν κατά 50-70% τα τροχαία ατυχήματα στους Ισόπεδους αστικούς κόμβους.
● Με βάση το εγκεκριμένο από το ΥΠΕΧΩΔΕ νέο σύστημα Διαχείρισης Ορίων Ταχύτητας, αναθεώρηση των υφιστάμενων ορίων ταχύτητας του αστικού και υπεραστικού δικτύου, με προτεραιότητα στο Διευρωπαϊκό και Διακρατικό δίκτυο.
● Λειτουργία των Σταθμών Ελέγχου Επαγγελματικών Οχημάτων και Επικίνδυνων Εμπορευμάτων παρά την οδό, υποχρέωση που δεν υλοποιεί η Χώρα μας και απειλείται με πρόστιμο.
● Βελτίωση του επιπέδου συντήρησης του Οδικού Δικτύου, με διάθεση συγκεκριμένου ποσού ανά χιλιόμετρο, ανάλογα με τη λειτουργική κατάταξη των οδών και τον κυκλοφοριακό φόρτο. Για το εθνικό δίκτυο το ΠΟΑ/ΤΕΕ έχει εκτιμήσει ότι το μέσο κόστος κυμαίνεται περί τα 30.000,00 ? ανά χιλιόμετρο. Πλήρη εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 54/2004 περί Σηράγγων μήκους άνω των 500μ., καθώς και αυστηρή εφαρμογή των προτάσεων των Μελετών Ανάλυσης κινδύνου (Risk Analysis). Το μέτρο αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο για τη χώρα μας, αφού από το 2010 θα είναι η τέταρτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα διαθέτει σήραγγες μήκους άνω των 500μ.
● Εκτεταμένο Πρόγραμμα βελτίωσης της Κατακόρυφης και Οριζόντιας Σήμανσης, η οποία παρουσιάζει σοβαρές ελλείψεις, ιδιαίτερα στο επαρχιακό δίκτυο. Αρκεί να σημειωθεί ότι στο επαρχιακό δίκτυο της Εύβοιας λείπουν 2.000 πινακίδες Σήμανσης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρμοδίων υπηρεσιών. Το πρόβλημα εντείνεται στις τουριστικές περιοχές και στα νησιά, όπου οι ελλείψεις είναι εκτεταμένες και κρίσιμες για την Οδική Ασφάλεια, καθώς εκεί κυκλοφορούν αλλοδαποί τουρίστες, κατά κανόνα συνηθισμένοι να υπακούουν στην οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση των οδών.
● Πρόγραμμα Κυκλοφοριακών Μετρήσεων του Οδικού Δικτύου. Η μη πραγματοποίηση μετρήσεων αυτών τα τελευταία χρόνια ακυρώνει τη δυνατότητα αξιόπιστου σχεδιασμού των Έργων Υποδομής και όχι μόνο.
Σε ότι αφορά τις άδειες οδήγησης και τον έλεγχο των οχημάτων:
● Βελτίωση και αυστηροποίηση του συστήματος χορήγησης αδειών οδήγησης, με προσθήκη βασικών μηχανολογικών γνώσεων για τους οδηγούς.
● Ουσιαστικότερος Τεχνικός Έλεγχος Οχημάτων (ΚΤΕΟ) με αδιάβλητο τρόπο.
● Τακτικότερος έλεγχος από τα αρμόδια όργανα του ψηφιακού ταχογράφου βαρέων οχημάτων, μέτρο που άλλωστε ίσχυε και παλιότερα.
● Συστηματικός έλεγχος της ασφάλειας των βαρέων οχημάτων, λεωφορείων και ειδικότερα των σχολικών. Η συμμετοχή των οχημάτων αυτών σε ατυχήματα διακρίνεται για την ιδιαίτερη σφοδρότητα και την πρόκληση μεγάλου αριθμού θυμάτων (Τέμπη, Μαλλιακός).
● Καθορισμός όρων κυκλοφορίας και οδήγησης τετράτροχων και τρίτροχων με κίνηση δίτροχου (γουρούνες κ.λπ.) για να αποτραπούν οι κίνδυνοι από την κίνησή τους στις οδούς. Εισαγωγή της άδειας οδήγησης κατηγορίας Β1 για τα οχήματα αυτά, που απουσιάζει από τον Ελληνικό ΚΟΚ, ενώ εφαρμόζεται στον αντίστοιχο ΚΟΚ πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
● Αυστηρότερες προϋποθέσεις ενοικίασης μοτοσικλετών και οχημάτων τύπου «Μπιτς-μπακι» και τετράτροχων με κίνησης διτρόχου (γουρούνες) στις τουριστικές περιοχές.
● Αξιολόγηση από τους συναρμόδιους φορείς της εισαγωγής του μέτρου της αφαίρεσης του διπλώματος για τους νέους οδηγούς μέχρι 25 ετών, στην περίπτωση που υποπέσουν σε δύο σοβαρά παραπτώματα. Εκ νέου παρακολούθηση μαθημάτων και επανεξέταση για τη χορήγηση της άδειας οδήγησης. Σε περίπτωση επανάληψης των ιδίων παραβάσεων να αφαιρείται οριστικά η άδεια οδήγησης. Η συνεχιζόμενη «σφαγή» των νέων ηλικίας 15-25 ετών δε μπορεί να συνεχιστεί.