Έχουμε, λοιπόν, ακόμα ένα νέο κράτος στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη. Και το όνομα αυτού Μαυροβούνιο ή Τσέρνα Γκόρα στην τοπική σερβομαυροβουνιακή γλώσσα ή Μοντενέγκρο όπως το λένε οι Δυτικοί. Γιατί άραγε οι περισσότεροι πολίτες της μικρής αυτής Δημοκρατίας υπερψήφισαν την απόσχισή τους από την Σερβία, παρά τους στενούς εθνολογικούς, θρησκευτικούς και γλωσσικούς δεσμούς με τους Σέρβους; Πιστεύω ότι η απόφαση αυτή επηρεάσθηκε από τρεις κυρίως λόγους.
Πρώτος λόγος είναι η επιθυμία των Μαυροβουνίων να παύσουν να ενοχοποιούνται από την Διεθνή Κοινότητα για ενέργειες ή παραλείψεις της Σερβίας. Ήδη η Σερβία απειλείται με κυρώσεις, επειδή κατηγορείται ότι δεν συνεργάζεται για την ανεύρεση των Κάρατζιτς και Μλάντιτς. Οι αποσχιστικές δυνάμεις στην Ποντγκόριτσα, πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου, αξιοποίησαν προπαγανδιστικά αυτό το πρόβλημα. Δεύτερον. Οι ανεξαρτησιακοί του Μαυροβουνίου παρασύρθηκαν από τον έντονο εθνικιστικό και αυτονομιστικό άνεμο, ο οποίος πνέει με δύναμη στην Βαλκανική γειτονιά μας και δεν ξέρουμε πού μπορεί να οδηγήσει. Τρίτον. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 21ης Μαΐου οφείλεται στην συμμαχία ετεροκλήτων ομάδων του πληθυσμού. Υπέρ της ανεξαρτησίας ψήφισαν οι Αλβανοί και οι λοιπές μουσουλμανικές μειονότητες, που δεν συμπαθούν τους Σέρβους, και οι ρομαντικοί εθνικιστές, που αναπολούν τον ποιητή πρίγκηπα Πέταρ Νιέγκος και το βασίλειο του Μαυροβουνίου της περιόδου 1878-1918 με τους σκληροτράχηλους πολεμιστές . ?λλωστε η αναδρομή στο παρελθόν του βασιλευομένου Μαυροβουνίου φαίνεται και από την υιοθέτηση της νέας σημαίας με τον βυζαντινό δικέφαλο και το στέμμα.
Το επόμενο ερώτημά μας αναφέρεται στις συνέπειες της διαλύσεως της Ομοσπονδίας Σερβίας-Μαυροβουνίου. Ελπίζουμε να μην βιασθούν οι Μαυροβούνιοι να διαλύσουν την ενιαία Εθνική Ομάδα Ποδοσφαίρου, η οποία μετέχει στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γερμανίας. Πάντως πολλοί μελετητές της περιοχής διερωτώνται για την πολιτική και οικονομική βιωσιμότητα μιας χώρας με πληθυσμό 650.000 ψυχών. Θα μου πείτε ότι και η Κύπρος έχει τόσο πληθυσμό, αλλά χάρις στο ψυχικό σφρίγος και το εμπορικό δαιμόνιο των Ελληνοκυπρίων η Κυπριακή Δημοκρατία έφθασε την οικονομία της σε τέτοιο επίπεδο ώστε να αποτελεί πλήρες μέλος της Ευρ. Ενώσεως. Το Μαυροβούνιο θα μπορέσει άραγε να αξιοποιήσει τα λιμάνια του και τις τουριστικές του δυνατότητες; Μήπως θα καταστεί άλλος ένας αδύναμος κρίκος στην περιοχή μας και θα μετατραπεί αναγκαστικά σε προτεκτοράτο κάποιας μεγάλης δυνάμεως; Ας μην ξεχνούμε ότι στην διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι Μαυροβούνιοι επέλεξαν να καταστούν προτεκτοράτο της Τσαρικής Ρωσίας για να αποφύγουν την Οθωμανική κατοχή. Μία άλλη συνέπεια που πρέπει να διερευνηθεί είναι η αντίδραση των Σέρβων, οι οποίοι αποκόπτονται πλέον από κάθε θαλάσσια διέξοδο και παρατηρούν ότι χάνουν συνεχώς εδάφη. Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο και μετά τί; Αυτό το αγωνιώδες ερώτημα ίσως ενισχύσει τα εθνικιστικά κόμματα στο Βελιγράδι, ενώ η αίσθηση της περίκλειστης χώρας πιθανόν να οδηγήσει την Σερβία σε αναζήτηση λιμενικών διευκολύνσεων στην Θεσσαλονίκη. Μία άλλη συνέπεια θα είναι η ενθάρρυνση και άλλων αποσχίσεων. Ο Αλβανός Πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου ανακοίνωσε ότι τώρα έφθασε η σειρά των Κοσσοβάρων να εορτάσουν την ανεξαρτησία τους, κάποιοι Σερβοβόσνιοι πολιτικοί αναρωτήθηκαν γιατί δεν δικαιούνται και αυτοί να αποχαιρετήσουν οριστικά τους Κροάτες και Μουσουλμάνους εταίρους τους, ενώ σε τουρκικές εφημερίδες το Μαυροβούνιο χαρακτηρίζεται ως παράδειγμα για μία μελλοντική ανεξαρτητοποίηση της Κατεχομένης Β. Κύπρου.
Χολέβας Κωνσταντίνος, Πολιτικός Επιστήμων
31η Μαίου 2006