ΠΟΤΕ!
Ένα θέμα που θα ήθελα να συζητήσουμε είναι το εξής:
Είμαι χρόνια μοτοσυκλετιστής (30 χρόνια) με διάφορους τύπους μοτοσυκλετών, έχω 2-3 ατυχήματα όπως είναι φυσικό...
Το να περνάς με κόκκινο, είτε μοτοσυκλετιστής είτε οδηγός αυτοκινήτου πιστεύω δεν είναι τόσο απλό όσο μπορεί να φαίνεται.
Είναι 2 η ώρα τα ξημερώματα, είσαι σε μια επαρχιακή διασταύρωση που δεν περνά ψυχή, έχεις σταματήσει στο κόκκινο φανάρι, έχεις τέλεια ορατότητα αριστερά - δεξιά και λες... Δεν περνάω; δεν έχει αστυνομία, δεν περνάει κανείς, βλέπω χιλιόμετρα μακριά, είναι και βράδυ που θα φαινόταν αν ερχόταν κανείς πιο εύκολα... Τι είμαι... βλάκας να περιμένω;
Και λέω τώρα εγώ:
Όχι βέβαια... γιατί δεν είναι θέμα αυτής της στιγμής που φαίνονται όλα καλά... είναι θέμα των χιλιάδων τέτοιων στιγμών που θα μας συμβούν ως μοτοσυκλετιστές (η γενικώς οδηγούς), όπου σε μιά απ αυτές θα πάρουμε την λάθος απόφαση... σε μία τέτοια στιγμή θα αγνοήσουμε κάτι, η προσοχή μας θα είναι κάπου αλλού ή θα μας εμποδίσει κάτι την ορατότητα ή θα υπολογίσουμε λάθος την ταχύτητα του άλλου...
Ο εγκέφαλος μας έχει να επεξεργαστεί εκατομμύρια παραμέτρους κάθε δευτερόλεπτο, και αυτό που κάνει είναι να αγνοεί κάποια πράγματα που θεωρεί ότι μπορούν να αγνοηθούν (χωρίς να το καταλάβουμε σεινηδητά) για να μπορέσει να επεξεργαστεί τα βασικά.
Αυτά που αγνοεί είναι αυτά που έχουν συμβεί πολλές φορές και έτσι τα θεωρεί ως δεδομένα. Πχ θεωρεί δεδομένο ότι όταν βλέπει πράσινο φανάρι, το φανάρι κάθετα στο σταυροδρόμι είναι πάντα κόκκινο... αυτό γιατί είναι πάντα έτσι, έχει χαρτογραφηθεί η συμπεριφορά αυτή και έχει γίνει "πλύση εγγεφάλου" σε όλους λόγω του ότι συμβαίνει κατά πχ 99.999% από τις φορές που έχει συναντήσει πράσινο φανάρι.
Αυτός είναι ουσιαστικά και ο τρόπος που μαθαίνει πράγματα... όσο πιο πολλές φορές ακούει η βλέπει κάτι, μια συμπεριφορά, το μαθαίνει καλύτερα, και φτιάχνει shortcuts - γρήγορους οδούς σκέψης για να αποφύγει την υπερβολική επεξεργασία του τεράστιου όγκου δεδομένων που δέχεται.
Άρα... τι συμβαίνει όταν περνάμε με κόκκινο;
Δημιουργούμε εξαιρέσεις στον κανόνα.
Οι εξαιρέσεις αυτές γίνονται πιο δυνατές όσο πιο πολλές φορές γίνονται...
Και όσο πιο πολλές εξαιρέσεις δημιουργούμε, τόσο πιο πολλά δεδομένα πρέπει να επεξεργάζεται ο εγκέφαλός μας όταν φτάνουμε σε μιά κατάσταση που θέλει επεξεργασία.
Και έτσι χαλάμε τους δυνατούς κανόνες που έχουμε φτιάξει μέσω της επανάληψης γεγονότων.
Δηλαδή, αποδυναμώνουμε τον βασικό κανόνα που λέει ότι με κόκκινο δεν περνάμε, με αποτέλεσμα, κάθε φορά που βλέπουμε φανάρι κόκκινο, να σκεφτόμαστε ότι "θα μπορούσα να το περάσω αν δεν περνάει κανείς, αν έχω καλή ορατότητα, αν οι άλλοι που έρχονται κάθετα είναι μακρυά, αν τρέχουν με την ταχύτητα που πιστεύω ότι τρέχουν κλπ κλπ"
Στο τέλος τι συμβαίνει; ότι κάποιες φορές που θα μας διαφύγει κάτι απ όλες αυτές τις λεπτομέρειες, μπορεί να πάρουμε την λάθος απόφαση και να περάσουμε, με τραγικά αποτελέσματα κυρίως στους άλλους, γιατί αυτοί δεν έχουν καμία προειδοποίηση, καμία υποψία, αλλά και έχουν το πέρασμα με πράσινο ως πολύ πολύ δυνατότερο κανόνα στο μυαλό τους από το να περάσεις με κόκκινο!
Για εμένα, είναι πασιφανές ότι να περάσεις με κόκκινο σε οποιαδήποτε περίπτωση δημιουργεί μελλοντικούς κινδύνους τόσο μεγάλους που είναι τόσο σοβαρό όσο να θέλει πολύ μεγάλα πρόστιμα, και ειδικά εφόσον ο παραβάτης αποδεδειγμένα το κάνει συχνά...
Αλλά πριν φτάσουμε σε αυτό, πιστεύω ότι χρειάζεται μια πολύ πιο σοβαρή εκπαίδευση στο συγκεκριμένο θέμα (το ίδιο ισχύει βέβαια και στην υπερβολική ταχύτητα), με επιστημονικές εξηγήσεις αντί απλώς μια σύσταση τύπου: "απαγορεύεται να περνάμε με κόκκινο" ή "το να περάσεις με κόκκινο έχει μεγάλο πρόστιμο"
Κάνω λάθος;
Ευχαριστώ,
Μάνος Φιλίππου