Στο θέμα του καπνίσματος σε κλειστό "δημόσιο" χώρο, δηλ. σε κλειστό χώρο μαζικής προσέγγισης (καφέ, εστιατόριο κλπ.) όπου βρίσκονται άνθρωποι και καπνιστές και μη, υπάρχει σύγκρουση δικαιωμάτων.
Από τη μία υπάρχει το δικαίωμα του ενός να καπνίζει (σεβαστό δικαίωμα) και να απολαμβάνει αυτήν τη συνήθειά του. Το ότι είναι ανθυγιεινή είναι θέμα δικό του και δικαίωμα δικό του. Οπως ο άλλος γουστάρει να τρώει σκουπιδια με τίγκα λιπαρά, βλάπτοντας το εαυτό του, έτσι και ο καπνιστής έχει δικαίωμα να καπνίζει και γενικώς να διαθέτει εαυτόν, όπως γουστάρει (δικαίωμα στην ΑΥΤΟΔΙΑΘΕΣΗ).
Από την άλλη υπάρχει το δικαίωμα του μη καπνίζοντος να αναπνέει καθαρό αέρα. Και αυτουνού το δικαίωμα είναι σεβαστό και θα πρέπει να το ασκεί ανεμπόδιστα.
Ως γνωστό όμως, ο καπνός δεν έχει ... "σύνορα". Αν στο διπλανό τραπέζι η παρέα καπνίζει, ο καπνός έρχεται και στο τραπέζι των μη καπνιζόντων, έστω κι αν τα τραπέζια βρίσκονται σε "different areas".
Εδώ λοιπόν μπαίνει το θέμα της "σύγκρουσης δικαιωμάτων". Εχουμε δύο σεβαστά (θεμιτά, νόμιμα, δικαιολογημένα) δικαιώματα και πρέπει να βρούμε μια λύση, ώστε να μπορούν να ασκηθούν και τα δύο, χωρίς να καταπιέζεται καμία πλευρά.
Στον κλειστό χώρο, όμως, όπου βρίσκονται κάμποσες δεκάδες άνθρωποι, κακά τα ψέμματα, δε γίνεται να ασκούνται και τα δύο δικαιώματα με την ίδια άνεση που μπορεί αυτό να γίνει σε έναν ανοιχτό χώρο. Είπαμε, ο καπνός δεν έχει σύνορα ενώ ο κλειστός χώρος έχει. Και ο εξαερισμός όσο καλός και να είναι δε μπορεί να κάνει θαύματα.
Ωραία. Και τί γίνεται λοιπόν; Αναγκαστικά θα πρέπει ένα από τα δύο δικαιώματα να περιοριστεί. Οσο το δυνατόν λιγότερο (είπαμε, σεβασμός στον καπνίζοντα) αλλά αναγκαστικά θα πρέπει να περιοριστεί.
Και γιατί; θα μου πείς. Διότι το δικαίωμα του ανθρώπου που θέλει να αναπνέει καθαρό αέρα είναι ισχυρότερο από το δικαίωμα του άλλου να καπνίζει. Και οι δύο έχουν δικαίωμα στην ελεύθερη διάθεση του εαυτού τους αλλά στη ζυγαριά πάνω το δικαίωμα να αναπνέει κάποιος καθαρό αέρα είναι ισχυρότερο, γιατί έχει μεγαλύτερη αξία.
Θα κάνω εδώ έναν παραλληλισμό, για να γίνει πιο κατανοητή η έννοια της "αξίας" του κάθε δικαιώματος:
Αν εγώ π.χ. θέλω να πέρδομαι (να "κλάνω" πιο εύστοχα) δημοσίως, κανείς δεν έχει δικαίωμα να με περιορίσει. Από τη στιγμή που το ευχαριστιέμαι και με ανακουφίζει, είναι δικαίωμά μου να "εκπέμπω" αυτόν τον ενοχλητικό (ηχητικά και οσφρητικά) ρύπο. Αν αυτή μου η δραστηριότητα δεν ενοχλεί τους άλλους (π.χ. πέρδομαι ενώ οδηγώ τη μοτοσυκλετα μου
), έχω όλο το δικαίωμα να απολαμβάνω την ... κλανιά μου. Οταν όμως βρίσκομαι μέσα σε ένα κλειστό χώρο μαζί με άλλους, οι οποίοι προφανώς δεν επιθυμούν να μυρίζουν τις κλανιές μου, τίθεται το ερώτημα: "Ποιός πρέπει να ανεχθεί ποιόν;". Εγώ πρέπει να σεβαστώ τον άλλον που θέλει να αναπνέει καθαρό αέρα ή ο άλλος πρέπει να σεβαστεί εμένα που θέλω να πέρδομαι ανεμπόδιαστα όταν και όπου γουστάρω; Και μή μου πείτε ότι αν ο κλανιάρης κάθεται σε άλλη "area", δε θα έρχεται η μυρωδιά στο τραπέζι του μή περδόμενου
!
Η κλανιά είναι ένας παραστατικός τρόπος για να γίνουν αντιληπτές οι δύο κρίσιμες έννοιες που έχουν σχέση με το θέμα:
1) Η σύγκρουση δικαιωμάτων και η αξία του κάθε δικαιώματος.
2) Η "εκπομπή" ανεπιθύμητων "ρύπων" προς τον άλλον.
Μην ξεχνάμε: Τον καθαρό αέρα έχουμε δικαίωμα να τον αναπνέουμε ΟΛΟΙ. Καπνίζοντες και μή.
Την απόλαυση του καπνίσματος επίσης έχει δικαίωμα να την ασκεί, όποιος το επιθυμεί, αλλά χωρίς να επιβαρύνει το υπέρτερο δικαίωμα του καθαρού αέρα για όλους.
Τα σέβη μου σε όλους. Καπνίζοντες και μη.
Αιγαιοπλόος.